Kooperatiflerin Kuruluşu ve Vergisel Avantajları

 Sayın Danışanlarım; Bu makalemde, kooperatiflerin avantajları nelerdir? Kooperatifler nasıl kurulur? kooperatif çeşitleri nelerdir? Kooperatiflere sağlanan vergi muafiyetleri nelerdir? Kooperatifler Hangi Beyannameleri verir? Kooperatiflerin sermaye şirketlerinden farklılıkları nelerdir? Kooperatiflere sağlanan vergi avantajlarından nasıl faydalanılır? gibi soruların cevaplarını vereceğim ve son derece faydalı olacağını düşündüğüm konuları ele alacağım.

Kooperatiflerin diğer Ticaret Şirketlerine göre avantajları nelerdir?

  1. Piyasa başarısızlığını düzeltebilir ve etkin bir piyasa organizasyonunu destekleyebilir,
  2. Küçük sînai işletmelere kendi özerkliklerini kaybetmeksizin daha büyük ve güçlü ekonomik yapılar şeklinde birleşme olanağı sağlar,
  3. Ürün yada hizmet arzını koordine etmek sureti ile bireylerin veya küçük işletmelerin pazar gücünü arttırabilir,
  4. Düşük sermayesi olan ortaklara da ekonomik kararlara katılım olanağı sağlar,
  5. Kooperatif ortaklarına/vatandaşlara hizmet ihtiyaçlarını düzenleme veya tespit etme olanağı sağlar, 
  6. Hissedarla ilgili değer değil de tüm paydaşların yararı ön planda olduğundan geleceği daha fazla düşünebilir. 
  7. Özellikle başka türlü sorumlu pozisyonlara gelemeyecek kişiler için yönetim deneyimleri kazanma olanağı sağlar.
  8. Nüfusun büyük bölümlerinin ekonomik olarak entegrasyonunu sağlar,
  9. Yerel piyasalar için avantaj sağlar. Kurulduğu bölge sakinleri ile yakın temasları sayesinde yerel ihtiyaçları karşılar ve bölgede yada kendi sektöründe ekonomik canlanmaya katkıda bulunur,
  10. Ekonomik istikrara katkıda bulunur,
  11. Demokratik olarak yönetildiğinden ve ekonomik açıdan yönetime katılmaya olanak sağladığından güven yaratır, sosyal sermaye oluşumunu sağlar ve muhafaza eder,
  12. Kooperatifin amacı maksimum kâr sağlamak değil, ortakların desteklenmesi olduğu için, hiç kâr etmediği durumda dahi, ortaklarına hizmet götürmeyi sürdürmeyi başarıyorsa genellikle ayakta kalır ve başarılı olur, oysa şirketler kâr etmedikleri müddetçe başarılı olamazlar.
     

Kooperatifler İle Sermaye Şirketlerinin Farkları nelerdir?

  1. Ortaklar Kooperatifin hem sahibi hem de kooperatif hizmetlerinden yararlanan kişilerdir, Şirketlerde ise; Şirketin sahibi sermayedarlardır ve şirket hizmetindne yararlanan kişiler farklı kişilerdir,
  2. Kooperatifler İnsan merkezli olduğu için birincil amaçları kâr elde etmek değil ortakların refah seviyesini yükseltmektir, Şirketlerde sermaye ön planda olduğu için ana amaç kâr elde etmektir,
  3. Ticari faaliyetler sonucunda elde ettikleri olumlu gelir gider farklarının bir kısmını ortaklara yaptıkları işler oranında dağıtır, Şirketlerde ise elde edine kâr ortaklara sermayeleri oranında dağıtılır,
  4. Kooperatifler demokratik olarak yönetilir ve ortakların paylarına bakılmaksızın her ortağın bir oy hakkı vardır, şirketlerde ise sermayedarlar hisseleri oranında şirket kararlarında söz hakkına sahip olurlar,
  5. Kooperatiflerde yönetim kurulu, Genel kurul tarafından kooperatif ortakları arasındna seçilir, şirketlerde ise yönetim kurulu çoğunlukla sermaye sahiplerinden oluşur,
  6. Kooperatiflerde tek bir ortağın sahip olabileceği pay miktarı sınırlıdır, bu nedenle kooperatif tek bir ortağın hakimiyetine giremez, şirketlerde ise böyle bir kısıtlama yoktur,
  7. Kooperatifn sermayesini oluşturan ortaklık payı satılamaz. Şirketlerin ise sermayesinin oluştuğu hisse senetleri kıymetli evrak niteliği taşıdığı için alınıp satılabilir.
     

Kooperatifler İçin Kâr ve Zarar kavramları nedir?

Kooperatiflerin genel amaçları ortaklarının ekonomilerini iyileştirmek ve refah seviyelerini yükselterek ihtiyaçlarını karşılamak ve menfaatlerini korumaktır. Bu sebeple kooperatif için esas olan ortakları ile yaptığı işleri arttırmaktır. Bu amaçla kooperatif ortakların ekonomilerini geliştirmek amacı ile kurulan içe dönük bir kişiler birliği olup, üçüncü kişiler ile değil esasen kendi ortakları ile iş yaparlar.

İçe dönük işlemler sayesinde ortak, yapılan alış-veriş neticesinde bir miktar kazancı kooperatife bırakmakta, onu da risturn olarak geri alabilmektedir. Dolayısı ile kooperatiflerin ortakalrı ile yaptığı işlemlerden dolayı kısa vadede kooperatif kazancı olarak görünen hasılat esasen ortağın kooperatife bir zaman zarfında emaneten bıraktığı tasarruffudur. Kooperatif açısından kâr değildir.

Ana sözleşmede gelir-gider olumlu farkının ortaklara Risturn olarak dağıtılabileceğine dair hüküm varsa, farkın en az %10 u yedek akçelere ayrıldıktan sonra kalanının dağıtılması söz konusu olabilmektedir.

Kooperatif hesapları nasıl tutulur?

Kooperatifin ortakları ile yapılan işlemlerden bir yıllık faaliyet sonucunda elde edilen hasıla ortağa iade edilmemesi halinde " gelir-gider farkı" olarak kooperatifin yedek akçelerinde izlenir. Bu olumlı hasılanın ortaklar arasında bölüşülmesi öngörülmüş ise, bu bölünme ortakların muameleleri oranında yapılır ve buna "risturn" denir. 
 

 Kooperatiflere Sağlanan Vergi Avantajları Nelerdir?

 Bu Çok geniş bir konu olmakla birlikte bahsi geçen muafiyeler için bazı şartlar olduğunu belirterek, temel başlıkları ile aşağıdaki şekildedir;

  1. Kooperatifler kanunu ile sağlanan Vergi Muafiyetleri
  2. Banka Sigorta Muameleleri açısından Vergi Muafiyeti
  3. Her nev-i Defter ve Ana sözleşme tasdiki açısından sağlanan harç ve Damga Vergisi Muafiyeti
  4. Sahip olunan taşınmaz mallardan alıcak vergilerdeki muafiyet
  5. Ortakların temlik edecekleri taşınmazların vergi ve harç muafiyeti
  6. Kooperatiflerin taşınmaz mal satışlarına ilişkin istisnalar
  7. Kooperatiflere Damga Vergisi Kanununda tanınan istisnalar
  8. Kooperatiflere Belediye Gelirleri Kanununda tanınan istisnalar
  9. 2982 Sayılı konut inşaatında ve Kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak yatırımlarda Vergi, Resim ve Harç İstisnaları tanınması Hakkında kanunda yer alan istisnalar
  10. Katma Değer Vergisi Kanunu açısından kooperatiflere sağlanan istisnalar,
  11. Kooperaqtif üyelerine yapılan tapu tahsis işlemlerindeki istisnalar,
  12. İnşaat Taahhüt işlerinde sağlanan KDV istisnası.
     

Kooperatif Nasıl Kurulur ?

Ülkemizde çok çeşitli kooperatifler olmakla birlikte, Faaliyet alanlarına göre Bağlı oldukları bakanlıklar farklıdır. Bundan dolayı da kuruluş süreçleri farklılık arz etmektedir. Ülkemizdeki Kooperatif çeşitleri ve Bağlı Bulundukları Bakanlıkların listeleri aşağıdaki gibidir;

Kooperatif Çeşitleri


Sonuç Olarak ;

Kooperatiflerin geçmişimizde her ne kadar acı sonuçlarına Ülke olarak şahit olmuş olsak da Hükümetimizin bu konuda yaptığı mevzuat değişiklikleri ile, kooperatifçilik çok daha sağlam zeminlere oturtulmuş, gerçek amacına hizmet edebilir duruma getirilmiş ve amacı dışına sapılması durumlarına karşılık da yöneticilerine ciddi sorumluluklar yüklemiştir. 

Kooperatif kuruluş işlemleri çok üst düzey bilgi gerektirmekte olup, acemi ellerde yapılan işlemler neticesinde, Gerek kuruluş da gerek ise Defter ve Kayıtların tutulmasında kooperatif yöneticileri çok ciddi cezalar alabilirler.

Bu Konuda Uzmanlığımızdan faydalanmanız için bize ulaşabilir, Kooperatifçiliğin gerçekten faydalı yanlarını sizler adına organize edebilir, şeffaflık üzerine kurulu kayıt yöntemlerimiz ve sistemlerimiz ile yöneticilere düzenli raporlamalar vererek, hukuki zorlukların üstesinden birlikte gelebiliriz.














































 

İlginizi Çekebilecek Diğer Yazılar

  • 29.11.2022
    Kripto Paraların Muhasebeleştirilmesi ve Vergilendirilmesi
    Kripto paralar, Kripto paraların muhasebeleştirilmesi, Kripto para şirketi kurma, Kripto Paraların vergisi, Kripto Para vergisi, Kripto Para Borsası açma detaylarına siteden erişin.
  • 6.12.2022
    Kripto Paraların Muhasebeleştirilmesi ve Vergilendirilmesi2
    Kripto paralar, Kripto paraların muhasebeleştirilmesi, Kripto para şirketi kurma, Kripto Paraların vergisi, Kripto Para vergisi, Kripto Para Borsası açma detaylarına siteden erişin.
  • 28.12.2022
    Yeniden Değerleme ve Enflasyon Düzeltmesi
    yeniden değerleme nedir, yeniden değerleme, yeniden değerleme oranı 2022, yeniden değerleme muhasebe kaydı, yeniden değerleme fonu, yeniden değerleme vergisi, enflasyon düzeltmesi ve yeniden değerleme oranı, yeniden değerleme avantajları, yen
DANIŞMA HATTIMIZ
Adalet Mahallesi 1586/5 Sokak No:11 D:6 Bayraklı İZMİR